بسمه تعالی

کنترل پلاک مکانیکی در نواحی بین دندانی

در این مقاله ما به بررسی موضوع کنترل پلاک های مکانیکی در نواحی بین دندانی،توسط دکتر رویا حامدی متخصص ارتودنسی و فلوشیپ ارتوسرجری،عضو هیئت علمی دانشگاه و مدیر مرکز تخصصی دندانپزشکی رویال دنت، با استناد به منابع معتبرعلمی، میپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

لیوای اسپیر پارملی برای اولین بار تمیز کردن سطوح بین دندانی را مطرح کرد و نخ دندان را ابداع کرد.

او معتقد بود محرکهای بین دندانی منشا بیماری است و مسواک به تنهایی نمیتواند پلاک بین دندانی را کامل حذف کند. امروزه لزوم استفاده از وسایل تمیز کردن بین دندانی برای پیشگیری از بیماریهای پریودنتال و پوسیدگی بر کسی پوشیده نیست.

تجمع پلاک در نواحی بین دندانی موجب تغییرات در اسیدیته شده در نتیجه پلاک این نواحی اسید وژنیک تر است در نتیجه ناحیه بین دندانی را مستعد پوسیدگی میکند. برای حذف کامل پلاک و ژنژیویت نیاز به حذف پلاک بین دندانی است.
در این راستا وسایل متنوعی برای تمیز کردن ناحیه بین دندانی به وجود آمده که بر اساس سایز و شکل فضای بین دندانی و میزان بافت نرمی که فضای بین دندانی را پر کرده است انتخاب می شود.

همچنین ویلکینز در کتاب خود اشاره میکند که ابتدا از نخ دندان استفاده شود و بعد مسواک کردن صورت گیرد.وی دلایل زیر را مطرح میکند:

-نخ دندان قبل از مسواک زدن اجازه میدهد تا فلوراید خمیر دندان با دیگر محتویات آن به سطوح بین دندانی تمیز شده دسترسی پیدا کند و بتواند اثرات ضد پوسیدگی و ضد ژنژیویت یا ضد حساسیت خود را اعمال کند.
-زمانی که فرد ابتدا مسواک میزند ممکن است دیگر تمیز کردن بین دندانی را انجام ندهد زیرا احساس میکند دهان او تمیز است و نیاز به تمیز کردن بین دندانی کمتر حس می شود. ممکن است فرد زمان کمی داشته باشد و نخ دندان زدن را به زمانی دیگر موکول کرده و فراموش کند.

یک مطالعه کارآزمایی بالینی در سال ۲۰۱۸ نیز تاکید میکند تقدم نخ دندان کشیدن بر مسواک زدن میتواند در کاهش پلاک بین دندانی موثر باشد اما در مورد پلاک مارژینال تاثیر متفاوتی ندارد.

نخ دندان:

نخ دندان برای تمیز کردن نواحی بین دندانی که لثه بین دندانی کاملا فضای آن را پر کرده است کاربرد دارد که به دو دسته کلی مومی و غیر مومی تقسیم می شود. نخ دندان های مومی ترومای کمتری به بافت لثه وارد میکنند و راحت تر از فضاهای بین دندانی سخت یا دارای رستوریشن حرکت میکنند. اما در مجموع تفاوتی بین کارایی نخ دندانهای مومی و غیر مومی یافت نشده است. در صورت وجود جرم، پوسیدگی بین دندانی، یا ترمیم مشکل دارنخ دندان پاره میشود یا به سختی در ناحیه ی تماس وارد یا خارج میشود. در این موارد بیمار با مراجعه به دندانپزشک خود باید علت را جستجو و برطرف کند.

نحوه کاربرد نخ دندان :

-حدود 45 سانت ار نخ دندان جدا میگردد.
-نخ یکبار دور انگشت میانی دست راست و بقیه آن دور انگشت میانی دست چپ بپیچید
– برای بعضی افراد کنترل نخ مشکل است و میتوانند انتهای نخ را گره زده و از آن استفاده کنند. کودکان با این روش بهتر میتوانند نخ دندان را کنترل کنند.
-برای تمیز کردن نواحی بین دندانی فک بالا، نخ دندان بین انگشت شست دست راست و انگشت اشاره دست چپ هدایت میشود. میتوان با استفاده از هر دو انگشت شست نیز این حرکت را انجام داد.
برای تمیز کردن نواحی بین دندانی فک پایین، نخ دندان بین دو انگشت اشاره هدایت می شود.
-نخ دندان به آرامی و با حرکت با کولینگوالی (حرکت اره ای ) به ناحیه بین دندانی هدایت میشود. نخ دندان نباید با فشار و ناگهانی از ناحیه تماس بین دندانها رد شود زیرا باعث آسیب به لثه بین دندانی شده و ایجاد درد میکند.
-زمانی که نخ دندان وارد فضای بین دندانی شد نخ به سطح کناری یکی از دندان ها تکیه داده شده، سپس نخ در حالی که تماس خود بر روی سطح دندان را حفظ کرده بالا و پایین برده میشود.
-پس از چند بار تکرار این حرکت نخ به سطح طرفی دندان مجاور تکیه داده می شود و همان حرکت بالا و پایین برای این سطح انجام میشود.

نکته : طبق توصیه دکتر رویا حامدی متخصص ارتودنسی و فلوشیپ ارتوسرجری، باید یادآوری کرد که هدف استفاده از نخ دندان فقط برداشت خورده های غذا نیست و برای برداشت پلاک دندانی باید این وسایل با دیواره دندانی تماس کامل داشته باشند و چندین بار حرکت بالا و پایین روی سطوح کناری دندان صورت گیرد.

-از آنجایی که استفاده از نخ دندان برای بعضی افراد ممکن است مشکل باشد وسیله کمکی به نام نگهدارنده نخ دندان ساخته شده است. این وسیله دارای یک دسته پلاستیکی است. که نخ دندان به سران متصل است. بعضی از آنها یکبار مصرف هستند اما انواع دیگر قابلیت تعویض نخ دندان را دارند. نحوه استفاده از آن همانند نخ دندان عادی است. افرادی که مشکلات در توانایی حرکتی دستها دارند یا کسانی که پرستار مراقبتهای دندانی را برایشان انجام میدهد از این وسیله سود می برند. نوع برقی آن نیز وجود دارد که کارایی مشابه انواع دستی دارد.

سخن آخر:
برای نواحی که امکان رد شدن نخ دندان وجود ندارد نیز وسایلی طراحی شده است مانند نگهدارنده ی نخ دندان و یا نخ دندان سوپر فلاس.
این وسایل در افراد با تماس های دندانی سخت( که نخ دندان به راحتی در ناحیه تماس دو دندان وارد یا خارج نمیشود)، افراد دارای وسایل ارتودنسی، و بریج های دندانی یا ایمپلنتی کاربرد دارند. ضمن سپاس از همراهی شما عزیزان امیدواریم از این مطلب بهره مند شده باشید. با آرزوی سلامتی و تندرستی.