پرسش و پاسخ بیماران پیوند استخوان و بافت نرم(بخش اول)
در این مقاله به بررسی پرسخ های شما عزیزان در ارتباط با پیوند استخوان و بافت نرم و پاسخ گویی به آنها توسط دکتر رویا حامدی متخصص ارتودنسی و فلوشیپ اتوسرجری ( مدیریت دندان پزشکی تخصصی رویال دنت قلهک) میپزدازیم.
بر اثر عفونتهای لثه ای و تخریب بافتهای نگهدارنده دندان، التهاب لثه به صورت عفونت پریودنتال با پریودنتیت در می آید. التهاب لثه را میتوان با روشهای غیر جراحی مانند: جرم گیری و کورتاژ بر طرف نمود. نتیجه بالینی این درمانها کاهش خونریزی از لثه و بازگشت رنگ طبیعی صورتی رنگ به این بافت است. اما ضایعات عمقی تر و تحلیل های استخوانی نیاز به جراحی های پریودنتال دارند در طی جراحی بافت لثه کنار زده می شود و سطح ریشه دندان از رسوبات باکتریایی پاک میشود. در مواردی که شکل ضایعه استخوانی اجازه دهد. تلاش برای بازسازی استخوان صورت میگیرد. در این حالت باید از مواد پیوند استخوان و غشای محافظ استفاده نمود. به این نوع درمانها که با هدف بازسازی ساختارهای پشتیبان دندان صورت میگیرد بازسازی پریودنتال میگوییم.
آیا استخوان تحلیل رفته اطراف دندان را میتوان بازسازی کرد؟
در بسیاری از موارد بله و در برخی شرایط خیر. میزان وسعت و شکل استخوان از دست رفته روش تکنیک و تجربه دندان پزشک در کنار نوع پودر استخوان و غشاء مورد استفاده از یک سو و مراقبتهای پس از درمان توسط درمان شونده از سوی دیگر در ترمیم و جلوگیری از بازگشت مشکل و بیماری اهمیت دارد.
آیا استخوان تحلیل رفته اطراف دندان را میتوان بازسازی کرد؟
بنابر نظر دکتر رویا حامدی متخصص ارتودنسی، در بسیاری از موارد بله و در برخی شرایط خیر. میزان وسعت و شکل استخوان از دست رفته، روش تکنیک و تجربه دندان پزشک، در کنار نوع پودر استخوان و غشاء مورد استفاده از یک سو و مراقبتهای پس از درمان توسط درمان شونده از سوی دیگر در ترمیم و جلوگیری از بازگشت مشکل و بیماری اهمیت دارد.
بازسازی و تقویت ریج (Ridge Augmentation) چیست؟
افزایش ابعاد استخوان بی دندان را آگمانتاسیون یا بازسازی ریج میگویند. گاهی کمبود استخوان در بعد افقی است گاهی در بعد عمودی و در مواردی در هر دو بعد مشکل داریم.
با توجه به شکل و حجم مشکل نوع ماده پیوندی و غشای محافظ انتخاب میشود. در مواردی میتوان از مواد پیوند استخوان استفاده نمود و در مواردی نیز باید پیوند استخوان به شکل بلوک استخوان از فرد تهیه شود.
با توجه به وسعت ،بازسازی زمان ترمیم بین ۸-۴ ماه لازم است تا استخوانی با کمیت و کیفیت مناسب فراهم شود. سپس اقدام به جراحی کاشت ایمپلنت می نماییم با توجه به افزایش حجم استخوان ممکن است نیاز به پیوند بافت نرم برای جبران کمبود بافت و یا افزایش ضخامت بافت نرم موجود لازم باشد که نیازمند مرحله درمانی جداگانه ای است اگرچه این مراحل باعث افزایش پیچیدگی درمان و طولانی تر شدن زمان انتظار برای دریافت پروتز نهایی میشود؛ اما کیفیت و ماندگاری درمان افزایش میباشند. در مورد نوع ماده انتخابی و زمان مناسب برای ترمیم استخوان با درمانگر خود مشورت نمایید.
چگونه تشخیص میدهید که من نیاز به پیوند استخوان دارم؟
پیشنهاد دکتر رویا حامدی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، این است که برای جایگزینی هر دندانی باید ایمپلنتی با قطر و طول متناسب کار گذاشته شود. استخوان باید از نظر ارتفاع پهنا و شکل سه بعدی به گونه ای باشد که بتوان ایمپلنتی با ابعاد مناسب و در محلی درست از نظر پروتزی در آن جای داد. معاینات بالینی و تصویر برداری سه بعدی فک که به سی بی سی تی (CBCT) معروف است، میتواند درمانگر شما را از شکل و ابعاد استخوان مطلع ساخته نیازهای بازسازی استخوان را از پیش مشخص نماید.
چه مدت پس از کشیدن دندان میتوان ایمپلنت گذاشت؟
حدود هشت هفته پس از کشیدن دندان میتوان ایمپلنت را در استخوان قرار داد. در این مدت تحلیل استخوان – به شرط سالم بودن استخوان اطراف دندان کشیده شده – چندان زیاد نمی باشد. از سویی دیگر استخوان در حال ترمیم و بازسازی است که میتوان از این توانایی برای ایجاد یکپارچگی استخوان با ایمپلنت استفاده نمود. در صورت به تأخیر انداختن کاشت ایمپلنت، امکان دارد استخوان به حدی تحلیل برود که نتوان ایمپلنت را بدون بازسازی استخوان در محل قرار داد.
حفظ ساکت (حفره) دندانی چیست؟
از همان گونه که پیش از این توضیح داده شد متعاقب خارج نمودن دندان حفره استخوان وقایع نامطلوبی مانند کلاپس فرورفتگی بافت نرم و استخوان رخ میدهد در مواردی که نتوان فضای خالی حاصل از خارج نمودن ریشه دندان طبیعی را با ایمپلنت پر نمود باید از این فضا حفاظت نماییم. به این روش حفظ ساکت گفته میشود. در طول خارج نمودن دندان تمامی تلاش درمانگر بر حفظ ساختارهای استخوانی اطراف است. این کار با خارج نمودن محافظه کارانه دندان انجام میشود میپوشانند تا از هجوم بافت نرم به داخل ریشه بسیار کنترل شده اعمال میشوند. با توجه به شکل حفره پس از خارج شدن دندان میتوان از اسفنج های کلاژنی با نام تجاری Collacone یا پیوندهای استخوان در داخل حفره بهره گرفت هر چه دیواره های باقیمانده ضعیف تر باشند خطر کلاپس بیشتر است و باید از موادی با ماندگاری طولانی تر استفاده شود؛ بدیهی است که در این شرایط زمان ترمیم تا ۴ الی ۶ ماه به طول می انجامد. دهانه حفره را نیز با موادی همچون پانسمان کلاژنی، غشای محافظ یا پیوندهای یافت نرم میپوشانند که در طی آن وسایل و نیروهای وارده بر حفره پر شده با مواد جلوگیری شود.
چه اقدامی برای جلوگیری از تحلیل استخوان برای دندانی که باید کشیده شود میتوان انجام داد؟
بنابر نظر دکتر رویا حامدی مدیر مرکز تخصصی دندانپزشکی رویال دنت قلهک، روشهای مختلفی برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی وجود دارد که انتخاب هر یک از آنها به تجربه و مهارت درمانگر (دندان پزشک و یا متخصص) از یک سو و نیز شرایط دندان و فرد بستگی دارد. این روشها شامل کشیدن محافظه کارانه دندان، جایگذاری همزمان و یا غیر همزمان ایمپلنت، حفظ حفره دندانی (ساکت دندانی) و در مواردی بازسازی ساکت دندانی و … میباشد.
استفاده از پودر استخوان و غشا در کنار دندان چه فایده ای دارد؟
استخوان از دست رفته و یا تضعیف شده نمیتواند به خوبی از دندان حمایت کند. در مواردی که به هر دلیل همچون بیماریهای التهابی لثه و تحلیل بافت سخت پشتیبان استخوان و بافتهای اطراف دندان تضعیف و یا از بین رفته باشد باید با بهره گیری از مواد بازسازی کننده بافتی آن را تقویت ترمیم و بازسازی نمود. استفاده از پودر استخوان و غشا در انجام این مهم نقش موثری دارند که بر حسب نوع پودر و غشای مصرفی میتوانند با ایجاد داربست مناسب و تحریک سلولهای ناحیه بازسازی در ترمیم و بازتوانی ناحیه کمک کنند. بازسازی استخوان اطراف دندان باعث از بین رفتن ضایعات استخوانی بهبود تر از استخوان و افزایش ماندگاری دندانهای طبیعی میشود اگرچه میزان موفقیت این درمانها در دندانها و ضایعات استخوانی متفاوت یکسان نمیباشد. برای اطلاع از درصد موفقیت با درمانگر خود مشورت نمایید.
ضمن سپاس از همراهی و توجه شما عزیزان لطفا جهت مطالعه باقی مطالب، به بخش های بعدی این مقاله در سایت مراجعه نمایید.
